Tomasz Augustyn

Droga S11 łączy Pomorze Środkowe ze Śląskiem przez Wielkopolskę. Dotychczas w ramach jej budowy realizowano głównie obwodnice miejscowości. Teraz to bodaj najważniejsza inwestycja na Pomorzu Środkowym. Na czym polega jej znaczenie?

Droga ekspresowa S3 jest niesłychanie ważna dla całego Pomorza Zachodniego. O jej realizację długo zabiegano, a oddanie jej do użytku stało się symbolem ważnego, choć spóźnionego połączenia województwa z systemem nowoczesnych dróg w skali kraju. W sposób szczególny z tego dobrodziejstwa korzysta zachodnia część regionu. Droga ekspresowa S11 jest tym samym dla części wschodniej. Jest jedną z najdłuższych dróg krajowych (600 km), przebiega przez cztery województwa: zachodniopomorskie, wielkopolskie, opolskie i śląskie. Ma ogromne międzyregionalne, a także ogólnopolskie i europejskie znaczenie. Została zaliczona do bardzo ważnych zadań rządowych realizujących potrzebę stworzenia tranzytowego układu dróg na terytorium kraju. Łączy się z dwiema autostradami (A4, A2), co daje czterem regionom, przez które przebiega, połączenie z krajami zachodu Unii Europejskiej. W ostatecznym kształcie będzie stanowić dogodne połączenie Pomorza Środkowego, Wielkopolski i Śląska. Dzięki jej wybudowaniu ruch tranzytowy z mocno obciążonej drogi krajowej nr 11 ma zostać przeniesiony na nowoczesną drogę szybkiego ruchu. Dotychczas podróżujący z południa Polski do Kołobrzegu, Ustki, do Darłowa czy Mielna są skazani na stanie w długich korkach, np. dojeździe z Bobolic do Koszalina. Dla samych mieszkańców pasa nadmorskiego to „droga życia˝, bo największym produktem tego regionu jest walor uzdrowiskowy i turystyczny. Ta droga obsługuje ok. 8 mln ludzi, a na pewnych odcinkach przejeżdża nią ponad 25 000 aut w ciągu doby.

Droga ma niebagatelne znaczenie dla całej północnej Wielkopolski. Wielu mieszkańców tej części regionu wybiera S11 podróżując przez Rogoźno do Poznania albo przez Budzyń do Piły. Niestety, w obecnej formie droga jest zarówno niewydolna, jak i niebezpieczna. Przy tym droga wiedzie środkiem regionu, zatem komunikuje subregiony i ich powiaty. W Wielkopolsce droga S11 przebiega na odcinku 170 km na północ od Poznania i 170 km na południe od Poznania. Cała jedenastka na tym terenie mierzy 340 km. Natężenia ruchu na tej trasie wahają się pomiędzy 14 a 20 tys. samochodów na dobę. Przy tym górną granicę ruch osiąga w okresach letnich, kiedy do dość licznych na tej trasie ciężkich transportów włączają się wakacyjne przejazdy nad i znad morza. Dla mieszkańców Małopolski i Śląska S11 jest właśnie szlakiem do miejsc wypoczynku na wybrzeżu

Droga do realizacji inwestycji była długa. W Narodowym Programie Rozwoju 2007-2013 droga ekspresowa S11 nie została ujęta (poza 14-kilometrowym odcinkiem drogi Poznań-Kórnik i obwodnicy Piły odc. 15,8 km), rzekomo po przeprowadzonych w listopadzie 2004 r. i lutym 2005 r wszechstronnych konsultacjach ze wszystkimi samorządami czterech województw, senatorami i posłami. Nie było jej wówczas wśród priorytetów rządowych. Nie została też zakwalifikowana do sieci korytarzy transeuropejskich TEN-T, co utrudniało sięganie po środki do Europejskiego Funduszu Spójności czy nawet do regionalnego programu operacyjnego. Społeczność wschodniej części Pomorza Zachodniego i północnej Wielkopolski traktowała to jako poważne lekceważenie ich potrzeb i postulatów. O determinacji, a swego czasu bezsilności mieszkańców i władz samorządowych województw zabiegających o powstanie tego szlaku komunikacyjnego świadczyło wiele społecznych i medialnych przedsięwzięć podejmowanych na jego rzecz. Od 2006 roku działało Stowarzyszenie Gmin, Powiatów i Województw „Droga S11”. Stowarzyszenie skupia 55 samorządów z województw objętych przebiegiem drogi, które swoje nadzieje na lepsze wiążą z budową S11. Jego działania wsparł powołany w czerwcu 2013 r. parlamentarny Zespół do spraw budowy drogi ekspresowej S11. Powstały też m.in. „Porozumienie po drodze˝, tworzono lokalne komitety na rzecz budowy drogi ekspresowej S11, akcje medialne rozkręcały redakcje „Głosu Wielkopolskiego˝, „Głosu Koszalińskiego˝, Radia Merkury, Radia Koszalin. Jeszcze z końcem stycznia 2015 roku, przed upływem terminu konsultacji Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2013, parlamentarny zespół przyjął stanowisko, w którym wyraził sprzeciw wobec nie umieszczenia S11 na żadnej z list (podstawowej i rezerwowej) projektu rządowego programu.

Gdy w znacznym stopniu zakończono budowę S3 i zaawansowane są prace na S6, przyszła wreszcie kolej na S11. W Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 zapisano projekty drogowe niemal na całej jej długości. Jako osobne zadania ujęto w tym dokumencie obwodnice miejscowości położonych w ciągu tej trasy. We wcześniejszych latach projekty obwodnicowe, służące usprawnieniu przejazdów i wyprowadzających ruch z ciasnych układów drogowych poszczególnych miejscowości miały istotne znaczenie w dostosowywaniu trasy do parametrów ekspresowej W Wielkopolsce. W latach 2008-2009 wykonano obwodnicę Ostrowa Wielkopolskiego, w kolejnych latach 13- kilometrową obwodnicę Jarocina. W grudniu 2014 roku oddano natomiast ostatni z budowanych odcinków Zachodniej Obwodnicy Poznania o łącznej długości nieco ponad 27 kilometrów. Łączy ona autostradę A2 z drogą krajową nr 11. W roku 2019 do ruchu została oddana obwodnica Szczecinka, w sierpniu 2021 roku 7-kilometrowy odcinek Obwodnicy Kępna.

Teraz przyszedł czas na intensyfikację prac na odcinkach zachodniopomorskich. W lipcu 2021 roku rozpoczęła się Budowa drogi ekspresowej S11 na odcinku Koszalin–Bobolice. Według planów do 2027-2028 roku – bo to są realne terminy – połączy Koszalin z obwodnicą Poznania, z autostradą A2, pozwoli na to, żeby rozwijać i Pojezierze Drawskie, i Pomorze Środkowe. Planowana S11 Kołobrzeg – Pyrzowice w dużej części jest prowadzona śladem obecnej drogi nr 11. Na zadania na drodze S11 zaplanowano łącznie 1,83 mld zł. Realizowany obecnie fragment S11 Koszalin–Bobolice, w standardzie dwujezdniowej drogi ekspresowej o dwóch pasach ruchu w obu kierunkach będzie miał ok. 48 km długości – dodano. Droga będzie poprowadzona nowym śladem na zachód od obecnej DK11. Łącznie zaplanowano budowę pięciu węzłów drogowych, dwóch par Miejsc Obsługi Podróżnych i obwodu utrzymania drogi. Budowa fragmentu została podzielona na 3 odcinki realizacyjne: Koszalin–Zegrze Pomorskie o długości 16,8 km, Zegrze Pomorskie–Kłanino o długości 19,3 km i Kłanino–Bobolice o długości 11,6 km. Udostępnienie drogi zaplanowano na trzeci kwartał 2023 r. Całkowita wartość inwestycji to ponad 1,7 mld zł.