Tomasz Augustyn

Bliskość geograficzna przy jednoznacznym zróżnicowaniu sytuacji na rynku pracy jest przyczyną przepływów transgranicznych pracowników pomiędzy poszczególnymi krajami regionu.

Pod koniec 2015 r. łącznie 51 234 mieszkańców Skandynawii dojeżdżało do pracy w innym kraju nordyckim niż kraj zamieszkania. Jedna czwarta z nich dojeżdżała do pracy w sektorze transportu. Pozostałe cztery największe sektory, które przyciągają odpowiednio ponad dziesięć procent osób dojeżdżających do pracy, to usługi biznesowe, budownictwo, opieka zdrowotna i socjalna. Na dalszych pozycjach lokują się produkcja, górnictwo i kopalnictwo oraz usługi komunalne. Dostępne dane wskazują, że przepływy osób dojeżdżających do pracy przez granice państw nordyckich ulegają zmniejszeniu.

Przepływ osób dojeżdżających ze Szwecji do Norwegii i Danii w 2015 r. stanowiły 75% wszystkich dojeżdżających do pracy w Skandynawii.

Napływ i odpływ osób dojeżdżających do pracy według krajów w 2015 roku 

Źródło: Nordic statistics database, COMM11 Cross-border commuters by type of municipality, region of residence, industry, time and country of work.

Źródła przepływów osób dojeżdżających do pracy pomiędzy krajami skandynawskimi można wytłumaczyć sytuacją na rynku pracy w poszczególnych krajach. Na ten proces wpływają także różnicę w strukturach przemysłowych. Na poniższym wykresie mieszkańcy Skandynawii uczestniczący w transgranicznych przepływach są podzieleni według branży miejsca pracy, do którego dojeżdżają. Branża jest zgodna z klasyfikacją NACE.

Osoby dojeżdżające do pracy przez granicę według branży miejsca pracy, do którego dojeżdżają

Źródło: Nordic statistics database, COMM11 Cross-border commuters by type of municipality, region of residence, industry, time and country of work.

Co czwarty dojeżdżający do pracy za granicą pracuje w handlu i transporcie. Budownictwo, opieka zdrowotna i opieka społeczna oraz produkcja, górnictwo i kopalnictwo oraz usługi komunalne to trzy inne duże sektory, które przyciągają od 11 do 16% osób dojeżdżających do pracy. Tak jak wielkość przepływów różni się w zależności od kraju, tak samo złożona jest sytuacja w poszczególnych sektorach.

Osoby dojeżdżające do pracy przez granicę według branży i kraju pracy

Źródło: Nordic statistics database, COMM11 Cross-border commuters by type of municipality, region of residence, industry, time and country of work.

Chociaż wielkość napływu osób dojeżdżających do pracy jest bardzo różna, Szwecja i Dania cechują podobne wzorce w sektorach. Ponad 30 procent osób dojeżdżających do obu krajów pracowało w handlu i transporcie. Drugim sektorem w obu krajach skupiającym najwięcej transgranicznych pracowników były Inne usługi biznesowe, a następnie ochrona zdrowia i praca socjalna. W Norwegii najczęściej obcokrajowców przyciągało do pracy budownictwo, w tym sektorze nieco ponad jedna piąta zatrudnionych dojeżdżała do pracy. Handel i transport oraz inne usługi biznesowe uplasowały się na kolejnych miejscach, odpowiednio na poziomie 19 i 17%.

W Islandii w omawianym ujęciu dominowała opieka zdrowotna i opieka społeczna z 17% udziału osób dojeżdżających do pracy. Na drugim miejscu znalazła się działalność hotelarsko-gastronomiczna z 14% – to sektor, który w innych krajach skupiał znacznie mniejsza liczbę dojeżdżających pracowników. Handel i transport uplasowały się na trzecim miejscu z udziałem 13%.

W przypadku Finlandia również handel i transport to także sektor, gdzie najwięcej, bo 17% osób zatrudnionych, stanowili dojeżdżających do pracy z zagranicy. Inaczej niż w innych krajach w Finlandii na kolejnych miejscach plasowały się w tej statystyce administracja publiczna i produkcja, górnictwo i kopalnictwo oraz usługi komunalne, które  przyciągały 13% osób dojeżdżających do pracy z zagranicy.

Trzy kraje, Dania, Norwegia i Szwecja, udostępniają dane na okres trzech lat. Ponieważ przepływ między tymi trzema stanowi około 75 procent wszystkich dojazdów transgranicznych w Skandynawii, można przyjąć, że dane te są reprezentatywne dla dużych przepływów. W 2015 r. między tymi trzema krajami w dojazdy do pracy zaangażowanych było w sumie 45 300 osób. W 2017 r. liczba ta spadła do 38 800, przy czym najbardziej zmniejszył się przepływ do Norwegii – z 26 300 w 2015 roku do 20 700 osób w 2017 roku. Przepływ do Danii również spadł, z 16 300 do 14 800 osób, podczas gdy do Szwecji wzrósł nieznacznie z 2700 do 3300. Trudno stwierdzić bez większej ilości danych, czy jest to przejaw naturalnej zmienności, czy też tendencji spadkowej.

Osoby dojeżdżające do pracy przez granicę między Danią, Norwegią i Szwecją według kraju pracy, lata 2015 – 2017

Źródło: Nordic statistics database, COMM11 Cross-border commuters by type of municipality, region of residence, industry, time and country of work.