Andrzej Pieśla
Najwyższa Izba Kontroli oceniła funkcjonowanie ośrodków sportu i rekreacji. Zasadniczo jest ona pozytywna, ale w swych zalecaniach NIK zwraca się m.in. o poprawę stanu technicznego obiektów sportowych.
Według szacunków wynikających z badania kwestionariuszowego NIK ok. 28% polskich gmin posiada wydzielone jednostki samorządowe realizujące zadania z zakresu kultury fizycznej (ośrodki sportu i rekreacji). Dokładna liczba takich jednostek nie jest znana, ale można szacować, że jest ich w Polsce ok. 700. Najczęściej funkcjonują one w formie samorządowych jednostek budżetowych, ale również jako spółki prawa handlowego lub samorządowe zakłady budżetowe. OSiR-y dysponują najczęściej boiskiem piłkarskim (73% odpowiedzi), halą sportową (53,6%), kortem tenisowym (49,5%), stadionem lekkoatletycznym (33,4%) oraz całorocznym basenem krytym (35,5%). Stan techniczny większości skontrolowanych przez NIK nieruchomości i urządzeń sportowych zarządzanych przez OSiR-y był dobry i nie zagrażał bezpieczeństwu użytkowników, jednak w trzech kontrolowanych jednostkach wystąpiły nieprawidłowości dotyczące stanu poszczególnych obiektów, w tym dwie uzasadniające powiadomienie właściwych organów nadzoru budowlanego.
Badanie NIK wykazało również, że wydatki na kulturę fizyczną na mieszkańca w gminach, w których utworzono OSiR przeciętnie były ponad 2,5 razy większe niż w gminach bez OSiR (rocznie odpowiednio: 142,2 zł i 52,9 zł).
Badanie kwestionariuszowe NIK, w którym wzięło udział 1 651 polskich gmin wykazało, że jedynie 21% z nich posiada dokument strategiczny określający cele i działania na rzecz rozwoju aktywności fizycznej mieszkańców. W niespełna 28% ankietowanych gmin została utworzona jednostka organizacyjna, wykonująca powierzone zadania z zakresu kultury fizycznej. Najczęściej występującą formą organizacyjną takiej działalności była samorządowa jednostka budżetowa (66%). Jako samorządowy zakład budżetowy funkcjonowało ok. 9% OSiR-ów, 8% to spółki prawa handlowego, zaś blisko 17% miało inny status (głównie samorządowej instytucji kultury).
Mając na uwadze wyniki kontroli, Najwyższa Izba Kontroli wnioskuje o pełniejsze uwzględnianie działań podejmowanych na rzecz rozwoju kultury fizycznej w jednostkach samorządu terytorialnego przy przygotowaniu i wdrażaniu dokumentów strategicznych rządu. Gminom zaleca się monitorowanie i dokumentowanie efektów podejmowanych działań w zakresie stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi sportu i rekreacji, a także podjęcie skutecznych działań w celu naprawy uszkodzeń obiektów sportowych w sytuacji, gdy dalsze zaniechania mogą przyczynić się do katastrofy budowlanej. Odsetek obiektów wymagających interwencji i obszarów oferty, którą należy rozszerzyć, jest znaczący.
Ponadto gminy są przez NIK zobowiązane do realizacji zaleceń wynikających z przeglądów rocznych i pięcioletnich stanu technicznego obiektów sportowych i wzmocnienia nadzoru nad realizacją budżetu jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 247 ust. 2 ufp, w szczególności w zakresie prawidłowego udzielania i rozliczania dotacji podmiotowych dla samorządowych instytucji kultury.
Zalecenia dla samych OSiR-w obejmują:
– poprawę stanu technicznego obiektów sportowych;
– przeprowadzanie obowiązkowych, okresowych kontroli stanu technicznego, wyłącznie przez osoby posiadające uprawnienia, wszystkich obiektów OSiR, zgodnie z art. 62 ustawy Prawo budowlane, a także prawidłowe prowadzenie książki obiektu budowlanego;
– likwidację barier w dostępności dla osób z niepełnosprawnościami ruchowymi;
– sporządzanie rocznych programów działalności, stosownie do postanowień statutu;
– stosowanie jednolitych zasad ujmowania w księgach OSiR środków trwałych przyjętych w użyczenie od Gminy, w tym wyksięgowanie z bilansowej ewidencji księgowej przyjętych w użyczenie od Gminy środków trwałych będących własnością gminy.
Raport NIK dostępny jest pod adresem: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/osrodki-sportu-i-rekreacji.html
