Tomasz Augustyn
W ciągu ostatniej dekady nastąpiły znaczące zmiany w liczbie osób ubiegających się o azyl, pozytywnych decyzji pierwszej instancji dotyczących wniosków oraz małoletnich bez opieki ubiegających się o azyl w krajach skandynawskich. Wojna zapewne to zmieni.
Tematy imigracji i integracji były szeroko dyskutowane w ciągu ostatniego stulecia. Podczas fali uchodźców około 2015 roku debata publiczna koncentrowała się w szczególności wokół grupy osób ubiegających się o azyl. Ten status mieli imigranci, którzy złożyli wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub zostali przyjęci jako członkowie rodzin. Grupa ta stanowi tylko mniejszą część ogólnej liczby migrantów w krajach nordyckich, ale mimo to zajmuje ważne miejsce w dyskursie politycznym. Po zsumowaniu wniosków o azyl w krajach skandynawskich w ciągu ostatniej dekady ujawniają się znaczące zmiany.
Od 2011 do 2015/2016 liczby drastycznie rosły, po czym spadły do poziomów niższych niż przed wzrostem. Liczba osób ubiegających się o azyl przybywających do krajów skandynawskich osiągnęła najwyższy poziom w 2015 roku – prawie 250 000 wniosków. W roku 2016 liczba pozytywnych decyzji w sprawie wniosków w pierwszej instancji osiągnęła rekordowy poziom 94 tysięcy. W 2020 roku było to odpowiednio 23 tysięcy i 7500 wniosków. Liczba osób ubiegających się o azyl otrzymujących pozytywne decyzje mniej więcej odpowiada krzywej wniosków. Krzywa jest jednak opóźniona o około rok, a liczby są niższe – średnio nieco ponad 40 procent liczby wniosków o azyl rok wcześniej.
Wnioski o azyl i liczba pozytywnych rozstrzygnięć w krajach skandynawskich
Źródło: Nordic Statistics Database, MIGR04: Asylum applicants and first instance positive decisions on applications by reporting country, citizenship, type and time
Analizując sytuację w poszczególnych krajach można zauważyć, że szczyt napływu migrantów wcześniej nastąpił w Danii, a największą liczbę pozytywnych decyzji odnotowano w 2015 r. po szczycie liczby wnioskodawców w 2014 r. W Szwecji zdecydowanie najwyższą liczbę pozytywnych decyzji (67 000) można było zaobserwować w roku 2016. Było to następstwem rekordowego poziomu wnioskodawców do tego kraju w 2015 roku wynoszącego prawie 163 000.
Po 2016 r. liczba pozytywnych decyzji spada każdego roku w większości krajów skandynawskich. W 2020 roku były one na niższym poziomie niż przed szczytem. Islandia jest wyjątkiem od tego schematu, liczba pozytywnych decyzji rośnie tam od 2013 roku.
Liczba pozytywnych decyzji wobec osób ubiegających się o azyl
Źródło: Nordic Statistics Database, MIGR04: Asylum applicants and first instance positive decisions on applications by reporting country, citizenship, type and time
Podobnie jak w ogólnej liczbie wniosków o azyl, liczba małoletnich bez opieki przybywających do krajów nordyckich również osiągnęła swój szczyt w 2015 r. Nieletni bez opieki jest definiowany jako osoba ubiegająca się o azyl, która przybywa bez opieki osoby dorosłej.
Osoby ubiegające się o azyl uważane za małoletnich bez towarzystwa
Źródło: Nordic Statistics Database, MIGR04: Asylum applicants and first instance positive decisions on applications by reporting country, citizenship, type and time
W 2015 roku od tej grupy migrantów wpłynęło łącznie 44 000 wniosków, z czego 34 000 do Szwecji. Nieletnimi bez opieki były często młosze dzieci, około 50% to osoby w wieku od 16 do 17 lat, ale aż 11% stanowiła grupa migrantów w wieku 13 lat lub mniej. Rozkład według płci i wieku jest mniej więcej taki sam w pozostałych latach okresu, mimo że liczby są znacznie niższe niż w 2015 roku.
Można się spodziewać, że w związku z wybuchem wojny skala napływu migrantów może ulec zmianie. Według prognoz szwedzkiej agencji migracyjnej do tego kraju w nadchodzących miesiącach może napłynąć – według najbardziej prawdopodobnej wersji – 76 000 ukraińskich uchodźców. Agencja stwierdziła, że prognoza jest niepewna i przedstawiła trzy scenariusze, które wahały się od 27 000 do 212 000 uchodźców od marca do czerwca. Szwecja jest w trakcie przygotowywania hal sportowych, magazynów i centrów wystawienniczych na przyjęcie nowych imigrantów. Obywatele Ukrainy nie potrzebują wizy wjazdowej, aby podróżować w strefie Schengen. Oznacza to, że okazując ważny paszport biometryczny na granicy szwedzkiej mogą przebywać w tym kraju bez wizy wjazdowej przez okres do 90 dni.
