Tekst ukazał się w dzienniku „Rzeczpospolita”: https://www.rp.pl/ustroj-i-kompetencje/art38080681-rewolucja-w-zagospodarowaniu-przestrzennym-coraz-blizej

Małgorzata Kaliszewska

Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Nowe przepisy wprowadzą obowiązek uchwalenia przez gminy planów ogólnych, w randze prawa miejscowego.

Od 2026 r. każda gmina będzie musiała posiadać strategię rozwoju gminy, która zawierać będzie kierunki polityki lokalnej, w tym przestrzennej. Wytyczne zawarte w strategii będą przekładane i doprecyzowywane na konkretne uregulowania w planie ogólnym. Ustalenia planu ogólnego będą natomiast podstawą do uchwalania planów miejscowych oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy.

Plany ogólne gmin będą określały co i gdzie będzie można budować w granicach poszczególnych gmin. Zastąpią studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Jednym z najważniejszych narzędzi planistycznych będzie Zintegrowany Plan Inwestycyjny (ZPI), dedykowany realizacji dużych inwestycji budowlanych. Będzie uchwalany przez radę gminy na wniosek inwestora. I będzie wymagał obligatoryjnych negocjacji i konsultacji ze stroną społeczną, a następnie zawarcia umowy urbanistycznej. Ta określi warunki realizacji i – co ważne i nowe – oczekiwania gminy wobec inwestora.

Wszystkie gminy w Polsce mają obowiązkowo posiadać plany ogólne dla swoich terenów, tak aby było wiadomo, co można na nich zrobić. Dla inwestorów będą szybsze procedury.

– Najważniejsze zmiany systemowe zapewnią mieszkańcom realny udział w procedurach, a gminom większą kontrolę nad przestrzenią. Dzięki uproszczonym procedurom przyspieszymy proces inwestycyjny. Nie może być tak, że władze dużych miast poprzez nieuchwalanie planów przestrzennych będą bez końca przyczyniać się do wysokich cen mieszkań – mówi minister rozwoju Waldemar Buda. – Skończy się uznaniowe wydawanie WZ i blokowanie racjonalnego i uporządkowanego budownictwa, to jeden z trzech elementów układu wysokich cen. Gminy, które w sposób racjonalny podejmowały decyzje planistyczne i które mają np. znaczny udział planów miejscowych, będą mieć zdecydowanie prościej – dodaje minister.

Najważniejsze różnice względem projektu z października 2022 r. to m.in. dodanie art. 64 c – mówiącego o tym, że decyzja WZ będzie wygasała po upływie 5 lat od dnia, w którym stanie się prawomocna. Przy czym przepis ten znajdzie zastosowanie do decyzji WZ wydanych po 1 stycznia 2026 roku. Doprecyzowano katalog inwestycji nie wymagających uzyskania decyzji WZ (art. 59 ust. 2a i 2 b) – podkreśla radca prawna Joanna Dziedzic-Bukowska.

Ponadto do wniosku o ZPI inwestor nie będzie zobowiązany dołączyć prognozy oddziaływania na środowisko. Natomiast taką prognozę będzie przygotowywała gmina. Dotyczy to przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko ( art. 37eb ust. 1 ). W przypadku inwestycji OZE do dnia wejścia w życie planów ogólnych w procedurach toczących się na podstawie przepisów dotychczasowych nie będzie obowiązku zgodności MPZP ze studium w zakresie lokalizacji OZE oraz ich stref ochronnych

Reforma planowania przestrzennego jest jednym z kamieni milowych przewidzianych w ramach Krajowego Planu Odbudowy. W KPO zaplanowano ponad 243 mln zł na dofinansowanie kosztów opracowania przez gminy planów ogólnych. Ze względu na finansowanie z KPO gminy będą miały obowiązek sporządzenia planów ogólnych do końca 2025 r.

9 i 10 marca br. w Łodzi planowane jest Zgromadzenie Ogólne Związku Miast Polskich, które zaopiniuje zatwierdzoną przez rząd wersję projektu ustawy po zmianach.