Tomasz Augustyn

W powiatach o wyższym stopniu wyszczepienia mieszkańców mniej osób umiera w związku z koronawirusem. Na Pomorzu Zachodnim jak w całym kraju rzuca się w oczy różnica między częścią wschodnią i zachodnią.  

Analiza Piotra Lewandowskiego i Karola Madonia „Skuteczność szczepień przeciw COVID-19 w Polsce” opublikowana przez Instytut Badań Strukturalnych poświęcona ocenie skuteczności szczepień przeciw COVID-19 w zapobieganiu śmierci i zakażeniu na poziomie populacji w Polsce w 2021 roku. Kluczowym elementem analizy jest uwzględnienie różnego poziomu ryzyka zakażenia i zgonu w zależności od wieku, który jest kluczowym czynnikiem ryzyka w przypadku wirusa SARS[1]CoV-19. Na tej podstawie autorzy wskazują jak adresowanie szczepień w 2022 roku do różnych grup wieku przełożyłoby się na obniżenie umieralności na COVID-19 w Polsce.

Autorzy zwracają uwagę, że rozpoczęcie programu szczepień wiązało się ze zmianą przestrzennego rozkładu epidemii COVID-19 w Polsce. Na koniec roku 2021, najniższymi wskaźnikami wyszczepienia (poniżej 48% populacji zaszczepionej dwoma dawkami) charakteryzowały się województwa na wschodzie kraju – podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie – południowa część województwa małopolskiego i część województwa opolskiego. Te same obszary odnotowały wzrost umieralności na COVID-19 między tzw. trzecią (marzec-maj 2021) a czwartą falą (październik-grudzień 2021). Równocześnie, na obszarach o wysokich wskaźnikach wyszczepienia – dużych miastach, w województwach wielkopolskim i dolnośląskim – śmiertelność na COVID-19 jesienią była niższa niż wiosną 2021 roku. Biorąc pod uwagę Pomorze Zachodnie im dalej na wschód regionu, tym sytuacja jest gorsza. W przekroju powiatów występuje silna ujemna korelacja (-0.41) między wskaźnikiem wyszczepienia na koniec 2021 roku a zmianą umieralności na COVID-19 między czwartą a trzecią falą w 2021 roku.

Odsetek osób w pełni (dwie dawki) zaszczepionych na COVID-19 wg powiatów

Źródło: Piotr Lewandowski, Karol Madoń, „Skuteczność szczepień przeciw COVID-19 w Polsce”, Instytut Badań Strukturalnych

Liczba zgonów na COVID-19 w tzw. czwartej fali (październik-grudzień 2021) względem tzw. trzeciej fali
(marzec-maj 2021) wg powiatów

Źródło: Piotr Lewandowski, Karol Madoń, „Skuteczność szczepień przeciw COVID-19 w Polsce”, Instytut Badań Strukturalnych

Zdaniem analityków śmiertelność na COVID-19 w Polsce jest wysoka choć szczepionki zapewniają wysoką skuteczność ochrony przed poważnym przebiegiem choroby i śmiercią. Jest to pochodną niższego niż w innych krajach UE stopnia wyszczepienia populacji, zwłaszcza w grupie osób najwyższego ryzyka, po 70 roku życia. Ponad milion osób w wieku 70 lub więcej lat pozostaje niezaszczepionych i takie osoby stanowią większość umierających na COVID-19. Szczepienia zmniejszyły liczbę zgonów na COVID-19 w 2021 roku w Polsce o połowę w porównaniu do sytuacji, gdyby szczepionki nie były dostępne. Zdecydowana większość uratowanych chorych to osoby po 70 roku życia. Zaszczepienie osób w wieku 70+ jest znacznie efektywniejszym sposobem obniżenia umieralności na COVID-19 niż szczepienie osób młodych lub w średnim wieku. Dotarcie do tych osób ze szczepieniami wymaga działań ochrony zdrowia na szczeblu lokalnym i udzielenia osobom starszym pomocy w całym procesie uzyskania szczepienia.