Tomasz Augustyn
Lepiej diagnozujemy przyczyny zgonów, ale wiele z nich wciąż pozostaje niewłaściwie opisanych.
W Polsce w minionych latach około 30% podanych przyczyn zgonów stanowiły kody śmieciowe (tzw. „kody śmieciowe”) czyli odpowiadające niedokładnym i nieścisłym opisom stanów i chorób, które uniemożliwiają precyzyjne określenie przyczyny zgonu. W Unii Europejskiej jakość danych dotyczących przyczyn zgonów różni się w poszczególnych państwach członkowskich. Kilka krajów europejskich m.in.: Bułgaria, Grecja i Portugalia – podobnie jak Polska – mają wysoki udział – wahający się od 8 do 30 proc. – nieprecyzyjnego lub niewłaściwego określenia wyjściowej przyczyny zgonów. W sytuacjach trudnych klinicznie, gdy np.: lekarz krótko znał pacjenta i nie ma dostępu do dokumentacji medycznej często nie wie, co ma wpisać jako przyczynę zgonu, wtedy niejednokrotnie idzie na skróty i wpisuje kod śmieciowy: „zatrzymanie krążenia”, „miażdżyca”, „zatrzymanie akcji serca” czy „niewydolność serca”. Jednak takie opisy są nieprzydatne dla celów polityki zdrowotnej.
W roku 2021 w województwie zachodniopomorskim zmarło ogółem 23 248 osób. W tej liczbie 6684 przypadało na zgody klasyfikowane w grupie tzw. garbage codes. Gdy na Pomorze Zachodnie przypada 4% ogółu zgonów, to już wśród zgonów z puli tzw. garbage codes ten udział wynosi 7,7%. Najczęstsza z tego rodzaju przyczyn zgonu to niewydolność serca (w województwie zachodniopomorskim w roku 2021 – 3769 przypadków), śmierć natychmiastowa (925 przypadków) oraz uogólniona i nieokreślona miażdżyca (459 przypadków). Poza tym m.in. jako przyczynę 256 zgonów w regionie określono starość, miały miejsce 3 przypadki zespołu nagłej śmierci niemowlęcia, 72 śmierci nieoczekiwanej, 75 zatorów płucnych, 4 zatrucia przez narażenie na narkotyki i leki psychodysleptyczne (halucynogenne), 13 przypadków powieszenia, zadzierzgnięcia i zadławienia, o nieokreślonym zamiarze, 12 przypadków utonięć i zanurzeń. 2 przypadki śmierci w uniku narażenia na dym, ogień i płomienie, o nieokreślonym zamiarze, 1 śmierć przez kontakt z ostrym przedmiotem, o nieokreślonym zamiarze, 7 śmierci przez upadek, skok i pchnięcie z wysokości, o nieokreślonym zamiarze.
W wymiarze procentowym wyraźnie częściej niż średnia dla ogółu śmierci klasyfikowanej według kodów mieszkańcy województwa zachodniopomorskiego padali ofiarą zespołu nagłej śmierci noworodka (16% spośród ogółu 19 takich przypadków w skali kraju), samoistnego nadciśnienia (15% ogółu przypadków), niewydolności serca (14% ogółu przypadków), niewydolności oddechowej niesklasyfikowanej gdzie indziej (12%).
