Tomasz Augustyn

Według danych szwedzkiego urzędu statystycznego z 2020 r. w małej miejscowości – na obszarze osadniczym liczącym 50-199 osób – żyło 273 000 mieszkańców Szwecji. Odpowiada to 3 procentom populacji kraju, z czego 52 procent to mężczyźni i 48 procent to kobiety.

Spośród 21 szwedzkich hrabstw, Gotlandia ma najwyższy odsetek osób mieszkających w małych miejscowościach. Tam 9 procent ludności hrabstwa mieszka w małej miejscowości. Za nim plasuje się okręg Jämtland z 7 procentami. Najniższy odsetek, 1 procent, cechuje okręgu Sztokholm.

W porównaniu z badaniem z 2015 r. zmniejszyła się liczba i odsetek mieszkańców małych miejscowości. Spadek ten jest częściowo spowodowany korektami w szwedzkiej metodzie sporządzania statystyk. Jednak spadek może być również spowodowany rzeczywistymi zmianami w osadnictwie i populacji. Zmiany w małych miejscowościach są często związane ze zmianami w pobliskich ośrodkach. Rosnące miejscowości mogą dać początek nowym małym osadom, ponieważ w regionach ekspansywnych pojawiają się zupełnie nowe lokalizacje mieszkalne. Jeśli ekspansja następuje etapami, obszar może spowodować pojawienie się w statystykach małej miejscowości , która następnie rozrasta się do większych rozmiarów.

Na mniej ekspansywnie zagospodarowywanych obszarach malejąca populacja może prowadzić do istnienia większej liczby małych miejscowości, z liczbą mieszkańców wynoszącą nawet mniej niż 200 osób. Jeśli populacja spada jeszcze bardziej, do mniej niż 50 mieszkańców, nie można mówić o małej miejscowości w rozumieniu szwedzkiego urzędu statystycznego. Ludność takiego miejsca jest zaliczana do kategorii „poza miejscowościami i małymi miejscowościami”.

Po raz pierwszy Szwedzki Urząd Statystyczny opublikował statystyki dotyczące płci i kategorii wiekowych dla ludności małych miejscowości. W małych miejscowościach kraju populację w 52 procentach tworzą mężczyźni i w 48 procentach kobiety.  Dzieci i młodzież w wieku 0–19 lat stanowią 22 proc. ogółu ludności tych ośrodków. Odsetek osób w wieku emerytalnym (65 lat i starszych) stanowi 24 procent ogółu. Powiatem, który ma najwyższy odsetek dzieci i młodzieży w małych miejscowościach, jest Uppsala, z 27 procentami. Najniższy odsetek dzieci i młodzieży w małych miejscowościach żyje w hrabstwie Kalmar i wynosi 20 procent.

Pod koniec 2020 r. 10 procent ludności Szwecji mieszkało poza miejscowościami i małymi osadami. Najwyższy odsetek (29 procent) zamieszkiwał hrabstwo Gotland, najniższy (2 procent) był on w okręgu Sztokholm. W dwóch gminach w kraju ponad połowa ludności mieszkała poza małymi miejscowościami. Było to w Bjurholm w okręgu Västerbotten i Ydre w okręgu Östergötland.

Ludność klasyfikowana jako żyjąca „poza miejscowościami”, odsetek według gmin (2020)

Źródło: Statistics Sweden

W 2020 roku 87,98 procent całkowitej populacji Szwecji mieszkało na obszarach miejskich i w miastach. Prawie połowa ludności koncentruje się w trzech największych regionach: Sztokholmie, Göteborgu i Malmö. Ludność wiejska Szwecji w 2020 r. wyniosła 1 244 794 osób, co stanowi spadek o 1,48% w stosunku do 2019 r. Zmiany wielkości populacji w kraju są w przybliżeniu zgodny ze stałą tendencją malejącej liczby ludności na obszarach wiejskich, stosunkowo stabilnych obszarach wiejskich w pobliżu obszarów miejskich i rosnącej populacji na obszarach miejskich. Odsetek osób starszych na obszarach wiejskich jest wyższy niż odsetek młodych ludzi, co powoduje brak równowagi w rozkładzie wiekowym. Im dalej obszar znajduje się do dużego obszaru miejskiego, tym słabsze perspektywy rozwoju populacji i poprawy jej struktury.

W pierwszej dekadzie wieku obserwowano rosnącą liczba imigrantów, którzy chcieli osiedlić się na szwedzkiej wsi. Stosunkowo wiele obszarów wiejskich odnotowywało napływ Niemców, Holendrów i Norwegów. Prawdopodobnie szukali oni tych obszarów, ponieważ uważali ich środowisko za atrakcyjne lub dlatego, że chcieli zmienić styl życia. W konsekwencji zaczęto stosować pojęcie „imigranta stylu życia”. Obserwacja osób przeprowadzających się na te obszary wykazała również, że około 70 procent z nich pozostawało w wybranym miejscu zamieszkania prze okres ponad pięciu latach.