Tomasz Augustyn
Mieszkańcy Pomorza Zachodniego mają przeciętnie dochody niższe od średniej krajowej, za to ich wydatki są od średniej wyższe. Ogółem w roku 2019 nastąpiła poprawa sytuacji materialnej gospodarstw domowych w Polsce. Gospodarstwa domowe osiągały wyższe dochody i w porównaniu z rokiem poprzednim również nieco więcej wydawały. Dane opublikował Główny Urząd Statystyczny.
Poziom przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę w zaokrągleniu do 1 złotego wyniósł w 2019 roku 1819 złotych i był realnie wyższy o 5,0% od dochodu z roku 2018. Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gospodarstwach domowych osiągnęły wartość 1252 złotych i były realnie wyższe o 3,1% od wydatków z 2018 roku, wydatki na towary i usługi konsumpcyjne wyniosły 1201 złotych i były realnie wyższe o 3,3% w stosunku do 2018 roku.
Dochodem wyższym od średniej krajowej rozporządzają mieszkańcy województw: mazowieckiego (2108 złotych, dochody wyższe o 15,9% niż przeciętny krajowy dochód na osobę), dolnośląskiego, śląskiego i pomorskiego. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwach domowych w województwie zachodniopomorskim wynosił w 2019 roku 99 % średniej krajowej. Plasuje to Pomorze Zachodnie poniżej krajowej średniej, ale także za województwem łódzkim (99,5 % średniej krajowej) i wielkopolskim (99,3 %), a przed lubuskim (98,6 %) i Małopolską (97,5%). Najniższe dochody uzyskiwały gospodarstwa z województwa podkarpackiego – to 1471 zł, o 19,1% poniżej średniej krajowej. Rozpiętość pomiędzy najwyższym a najniższym przeciętnym dochodem na osobę w województwach, w odniesieniu do średniej krajowej, zmniejszyła się o 5,4 p. proc. w porównaniu z rokiem poprzednim i wyniosła 35,0 p. proc.
Województwo zachodniopomorskie należy z kolei do regionów, gdzie w 2019 roku odnotowano przeciętne miesięczne wartości wydatków powyżej średniej dla Polski. Podobnie jest w województwach: mazowieckim (przeciętne miesięczne wydatki na osobę to 1476 złotych, wyższe od przeciętnej ogólnopolskiej o 17,9%, podobnie jak w roku poprzednim, najwyższe w kraju), dolnośląskim (110,5 % średniej krajowej), łódzkim (109,8 %), pomorskim (108,7 %), opolskim (106,4 %) i śląskim (106,3 %). Przeciętne miesięczne wydatki na 1 osobę w gospodarstwach domowych na Pomorzu Zachodnim wynosiły 100,9 % średniej krajowej. Najniższe przeciętne wydatki na 1 osobę wystąpiły w województwie warmińsko-mazurskim (1007 złotych) i w porównaniu do średniej dla całego kraju były one mniejsze o 19,6%. Rozpiętość pomiędzy najwyższymi a najniższymi średnimi wydatkami na osobę w województwach zmniejszyła się o 1,3 p. proc. w porównaniu do 2018 roku i wyniosła 37,5 p. proc.
W 2019 roku 61,0% gospodarstw domowych dysponowało przeciętnym miesięcznym dochodem rozporządzalnym na osobę wynoszącym poniżej 2000 złotych (67,3% w 2018 roku), 33,7% gospodarstw domowych miało dochód od 2000 do 4000 złotych na osobę (28,3% w 2018 roku), 3,9% gospodarstw dysponowało dochodem od 4000 do 6000 złotych na osobę (3,0% w 2018), a 6000 złotych lub więcej na osobę miało 1,4% gospodarstw domowych (1,2% w 2018). W gospodarstwach 20% osób znajdujących się w najlepszej sytuacji dochodowej skumulowanych było 38,3% dochodów całej badanej zbiorowości gospodarstw domowych (w 2018 roku – 38,7%), natomiast w gospodarstwach 20% osób pozostających w najgorszej sytuacji – 7,8% (rok wcześniej – 7,9%). Różnica dochodów skumulowanych pomiędzy skrajnymi grupami kwintylowymi spadła o 0,3 p. proc. do 30,5 p. proc.
Czynnikiem silnie różnicującym dynamikę i strukturę dochodów oraz wydatków gospodarstw domowych jest miejsce zamieszkania. Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących miasta był wyższy o 28,4% niż na wsi (w 2018 roku o 29,9%). Różnice te wynikały z wysokości dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, jak również związane były z większą liczbą osób wchodzących w skład gospodarstw domowych zamieszkujących wieś . Podobnie wyglądała sytuacja w przypadku wydatków gospodarstw domowych. Wydatki na osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących miasta były o 34,8% wyższe niż na wsi (w 2018 roku o 34,5%).
Przeciętne gospodarstwo domowe w 2019 roku zajmowało mieszkanie o powierzchni 80,4 m2 (w 2018 roku 79,4 m2), składające się z 3 pokoi. Na jedną osobę w gospodarstwie przypadało średnio 28,7 m2 powierzchni użytkowej oraz 1 pokój (w 2018 roku – 28,4 m2 oraz 1 pokój). Największą przeciętną powierzchnią użytkową mieszkań dysponowały gospodarstwa domowe rolników – 134,6 m2, zaś najmniejszą gospodarstwa domowe rencistów – 65,9 m2. W porównaniu do roku 2018 wystąpił nieznaczny wzrost powierzchni użytkowanego mieszkania w gospodarstwach domowych pracowników, rolników i emerytów, natomiast niewielki spadek w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek oraz rencistów. Zmiany zawierały się w przedziale od 0,4 do 1,2 m2. Największą powierzchnię użytkową na 1 osobę posiadały gospodarstwa domowe rencistów (40,3 m2) oraz emerytów (39,6 m2), co wiąże się z mniejszą liczbą osób w gospodarstwie domowym, zaś najmniejszą – gospodarstwa domowe pracowników (24,5 m2). Wielkość mieszkań użytkowanych przez gospodarstwa domowe była też zróżnicowana ze względu na poziom dochodów gospodarstwa. W przypadku gospodarstw domowych o naj-wyższych dochodach (V grupa kwintylowa), zajmowana powierzchnia była nieznacznie mniejsza (78,8 m2) niż w gospodarstwach o najniższych dochodach (I grupa kwintylowa) – 84,7 m2, jednak ich członkowie dysponowali dużo większą powierzchnią przypadającą na 1 osobę (odpowiednio 37,0 m2 wobec 22,5 m2).
Systematycznie poprawia się wyposażenie mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne. Mieszkania wyposażone w wodociąg zajmowało 99,8% gospodarstw domowych, 98,5% w ustęp spłukiwany i 98,2% w łazienkę. Ponownie najlepiej wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne (poza wyposażeniem w gaz i centralne ogrzewanie) były mieszkania gospodarstw domowych pracujących na własny rachunek poza gospodarstwem rolnym, a najsłabiej – gospodarstwa rencistów. Mieszkania gospodarstw domowych mieszkających w miastach były nieco lepiej wyposażone w instalacje sanitarno-techniczne od gospodarstw zamieszkujących wieś, za wyjątkiem wyposażenia w gaz.
Opracowanie Sytuacja gospodarstw domowych w 2019 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych jest dostępne pod adresem: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/sytuacja-gospodarstw-domowych-w-2019-r-w-swietle-badania-budzetow-gospodarstw-domowych,3,19.html
