Andrzej Pieśla
Koszalin jest miastem z najwyższym udziałem terenów zieleni oraz najbardziej spójnymi terenami zieleni w Polsce – tak mówią badania Obserwatorium Polityki Miejskiej Instytutu Rozwoju Miast i Regionów. Z często przywoływanym zielonym charakterem Szczecina jest – jak się okazuje – dużo gorzej.
Zieleń jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania systemów miejskich. Jeszcze kilka dekad temu główną jej funkcją było zaspokajanie potrzeb estetycznych. Dziś planiści i specjaliści zajmujący się tematyką miejską zgodnie podkreślają jej istotną rolę w kształtowaniu wysokiej jakości przestrzeni. Jest to bowiem element niezbędny do prawidłowego funkcjonowania systemów miejskich.
Wykorzystując zdjęcia satelitarne można wyznaczyć obszary pokryte roślinnością o dobrej kondycji. Tak pozyskane informacje istotnie różnią się od danych udostępnianych przez GUS. Tereny zieleni stanowią naturalny filtr zanieczyszczeń gazowych, w tym pyłów zawieszonych, redukując jednocześnie nadmierne ilości dwutlenku węgla w atmosferze. Ich rola w ciągu ostatnich dekad nabiera coraz większego znaczenia. Postępujące zmiany klimatu wymagają intensyfikowania działań adaptacyjnych, dlatego też badania zieleni miejskiej są tak istotne. Prowadzenie stałego monitoringu umożliwiają zobrazowania satelitarne. Które polskie miasta mogą się zatem pochwalić największą liczbą terenów zieleni?
Obserwatorium Polityki Miejskiej Instytutu Rozwoju Miast i Regionów przeprowadziło szerokie badania dotyczące terenów zielonych w polskich miastach liczących powyżej 100 tysięcy mieszkańców. Wykorzystując zdjęcia Sentinel 2 oraz metodę progowania wskaźnika NDVI, wyznaczyli obszary pokryte roślinnością o dobrej kondycji (rozumianej przez pryzmat zawartości chlorofilu). Dla miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców członkowie Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR przeanalizowali trzy wskaźniki: udział terenów zieleni w całkowitej powierzchni miasta, pofragmentowanie zieleni (analiza stosunku krawędzi do wnętrza terenów zieleni) oraz dostępność zieleni (udział osób z dostępem do terenów zieleni w obrębie 5 minutowego spaceru).
Spośród analizowanych miast najwyższym udziałem terenów zieleni charakteryzuje się Koszalin (70%), za nim plasują się Zielona Góra (67,5%), Kielce (66,8%), Dąbrowa Górnicza (63,4%) oraz Bielsko-Biała (62,9%). W Szczecinie ten udział wynosi niewiele ponad 45% przy średniej dla kraju na poziomie 52%. Najniższym stopniem zazielenienia odznaczały się natomiast Opole, Kalisz oraz Białystok. Średni udział terenów zieleni w miastach wyniósł 50%. Najbardziej spójne tereny zieleni występują w Gdyni oraz Koszalinie.
Trzeci obliczony wskaźnik związany jest z dostępnością czasową terenów zieleni o powierzchni powyżej 1 ha. Średnia wartość udziału procentowego osób z dostępem do terenów zieleni w obrębie 5 minut pieszo wynosi w dużych miastach 50%. Najlepszą dostępnością odznacza się: Rzeszów (77,9%), Ruda Śląska (75,7%), Olsztyn (72,6%), Koszalin (70,3%), Kraków (65,7%) oraz Wałbrzych (65,4%). Szczecin z dostępnością na poziomie 37% notuje siódma najniższa wartość wskaźnika wśród miast poddanych analizie.