Tomasz Augustyn
Koszalin został uznany za najlepsze z dużych polskich miast w obszarze działań na rzecz środowiska.
Zwycięzców drugiej edycji Rankingu Polskich Miast Zrównoważonych Arcadis zaprezentowano podczas Konferencji Miasta Zrównoważone. Ranking został przygotowany przez firmę projektowo-konsultingową Arcadis świadczącą usługi z zakresu projektowania, doradztwa i inżynierii dla budownictwa, infrastruktury, środowiska i wody, we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu i Uniwersytetu Zielonogórskiego. Inspiracją dla stworzenia rankingu był raport “Arcadis Sustainable Cities Index”, który klasyfikuje 100 globalnych metropolii. Głównym założeniem twórców rankingu jest popularyzacja idei zrównoważonego rozwoju i dostarczenie władzom miast użytecznego narzędzia pomiaru tej koncepcji.
Miasta zrównoważone to miejsca, w których najważniejsze obszary funkcjonowania – społeczeństwo, środowisko i gospodarka – idą ze sobą w parze i tworzą przestrzeń przyjazną do życia. Ocena zrównoważonego rozwoju w obszarze społecznym koncentruje się na jakości życia obecnie i w perspektywie dla przyszłych pokoleń. Bierze pod uwagę takie elementy, jak zdrowie i dostęp do opieki zdrowotnej oraz edukacja. Wskaźniki w obszarze rozwoju społecznego służą przy tym ocenie miast pod względem demografii, kultury, ubóstwa, bezpieczeństwa i aktywności społecznej mieszkańców. Obszar Środowiska w znacznej mierze koncentruje się na tych cechach przestrzeni miejskiej, które w dużym stopniu wpływają na zdrowie oraz samopoczucie mieszkańców miasta. Są to przede wszystkim: dobra jakość powietrza, wrażliwość na zmiany klimatu, obecność zieleni w strukturze miejskiej. Inne istotne kwestie dotyczą również wykorzystania zasobów, racjonalnej gospodarki odpadami, dostępności do urządzeń sieciowych, a także planowania przestrzennego. Obszar Gospodarki koncentruje się na kondycji ekonomicznej miast, wykorzystując wskaźniki odnoszące się do wydatków inwestycyjnych miast, sytuacji na rynku pracy, przedsiębiorczości mieszkańców, wartości środków pozyskiwanych z Unii Europejskiej na realizację projektów, a także stanu infrastruktury transportowej w miastach. Wskaźniki te określają, jaki poziom w rozwoju gospodarczym osiągnęły miasta, ale także wskazują możliwości dalszego ich rozwoju.
Zestawienie obejmuje 50 największych pod względem ludności miast na prawach powiatu w Polsce. W klasyfikacji ogólnej pierwsze miejsce zajęła Warszawa przed Toruniem i Zieloną Górą. Ponadto Warszawa zwyciężyła w obszarze Społeczeństwo i Gospodarka. W porównaniu do pierwszej edycji rankingu, na liście najbardziej zrównoważonych miast nie nastąpiły znaczące przegrupowania. Pierwszą dziesiątkę opuściły tylko dwa miasta: Wrocław (spadek z 3 miejsca na pozycję 12) oraz Jelenia Góra (z 9 pozycji na miejsce 18). Trzecia na podium Zielona Góra poprzednio zajęła miejsce 7.
Spory awans w stosunku do poprzedniej edycji rankingu – na miejsce 9. z pozycji 18. – zanotował Koszalin Zajął przy tym 1. lokatę w kategorii „środowisko”, uplasował się na 11. pozycji w kategorii „społeczeństwo”, na 31. w klasyfikacji Gospodarka. Wpływ na to miały z pewnością udane inwestycje rewitalizacyjne, czyniące z tego miasta przestrzeń zieloną, sprzyjającą odpoczynkowi i rekreacji. Doceniono liczne ścieżki rowerowe i spacerowe, parki i tereny zielone, a także park linowy i wieżę widokową. Dodatkowo Koszalin może pochwalić się dobrymi wskaźnikami jakości powietrza oraz niskim wskaźnikiem przestępczości. Szczecin zajął w zestawieniu 25 lokatę, osiągając następujące wyniki w kategoriach składowych: społeczeństwo – 25. , środowisko – 29. , gospodarka – 25. Bezpośrednio przed stolicą Pomorza Zachodniego sklasyfikowano Kielce, Tychy i Gliwice, a za nim – Elbląg, Grudziądz i Piotrków Trybunalski.
Jedną z najciekawszych zależności, jaka wynika z raportu, jest zbieżność między wynikami w dwóch obszarach: społeczeństwo i gospodarka. Zdaniem autorów opracowania, pokazuje to, że dobrze funkcjonująca gospodarka ułatwia zaspokajanie potrzeb mieszkańców, np. w zakresie poprawy warunków mieszkaniowych, dostępu do wysokiej jakości usług publicznych czy kreowania przyjaznej przestrzeni miejskiej. Miasta, które uzyskały wysokie lokaty w tych obszarach, znalazły się znacznie niżej w obszarze środowiska. Jeszcze większym problemem jest osiągnięcie równowagi między wszystkimi trzema obszarami – udało się to tylko trzem polskim miastom (Toruniowi, Szczecinowi i Koninowi). Twórcy rankingu zwracają także uwagę na wysokie lokaty w klasyfikacji ogólnej miast ze wschodniej części Polski, a także niskie pozycje miast śląskich, które w efekcie transformacji gospodarczej, stanęły przed koniecznością zdefiniowania na nowo swojej funkcji i tożsamości.