Andrzej Pieśla

W całym kraju rozpoczęły się konsultacje Umowy Partnerstwa. Na Pomorzu Zachodnim zaplanowano je na 9 lutego. Chodzi o ponad 1,3 miliarda euro, które w rozpoczętej perspektywie finansowej Unii Europejskiej trafia do naszego regionu.

Umowa Partnerstwa  to najważniejszy dokumentu określającego, w co Polska zainwestuje fundusze europejskie na lata 2021-2027. Jego odpowiednik funkcjonuje również w bieżącej perspektywie. Pokazuje on zakres i sposób wykorzystania Funduszy Europejskich z polityki spójności. Umowa Partnerstwa jest ściśle powiązana z priorytetami Unii Europejskiej i celami rozwojowymi Polski na najbliższe lata. Chodzi o 76 miliardów euro, w tym 72,2 miliarda euro z polityki spójności oraz środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji o wartości 3,8 miliarda euro. Pieniądze dostępne w ramach polityki spójności zostaną przeznaczone na realizację inwestycji w innowacje, przedsiębiorczość, cyfryzację, infrastrukturę, ochronę środowiska, energetykę, edukację i sprawy społeczne. Polskie potrzeby rozwojowe nie są jedynym czynnikiem wpływającym na sposób inwestowania tych środków. Znaczenie mają również priorytety unijne, takie jak badania, innowacje, cyfryzacja, klimat i środowisko, a także rozporządzenia wydawane na poziomie UE. Wynika z nich, że na przykład 30% środków budżetu Unii Europejskiej powinno wspierać klimatyczne działania Unii – polityka spójności też musi się do tego przyczynić. Z kolei środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji zostaną skierowane na łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. Skorzystają z niego województwa: śląskie, małopolskie, dolnośląskie, wielkopolskie, lubelskie i łódzkie. Projekt Umowy Partnerstwa przygotowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Umowa Partnerstwa będzie konsultowana we wszystkich województwach. W ramach konsultacji od 18 stycznia do 22 lutego odbędzie się łącznie 16 spotkań regionalnych. Będą one poświęcone projektowi rozwiązań, które bezpośrednio wpłyną na przedmiot i skalę interwencji podejmowanej w odniesieniu do każdego z regionów. Podobnie jak w latach 2014-2020 również w nowej rozpoczynającej się perspektywie około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym. Pozostałe 40% otrzymają programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw.

Programy krajowe będą tematycznie zbliżone do tych realizowanych obecnie. Oznacza to, że pieniądze z polityki spójności zainwestujemy między innymi w rozwój infrastruktury i ochronę środowiska, powiększanie kapitału ludzkiego, budowanie kompetencji cyfrowych czy wsparcie makroregionu Polski Wschodniej.

Jest już znany podział środków na poszczególne programy krajowe:

• Infrastruktura i Środowisko – 25,1 mld euro (między innymi największe inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny, ochrona środowiska)
• Inteligentny Rozwój – 8 mld euro (między innymi innowacje, współpraca nauki i biznesu)
• Wiedza, Edukacja, Rozwój – 4,3 mld euro (między innymi nauka, edukacja, żłobki, sprawy społeczne)
• Polska Cyfrowa – 2 mld euro (między innymi cyfryzacja, sieci szerokopasmowe)
• Polska Wschodnia – 2,5 mld euro (specjalna pula wsparcia dla województw Polski Wschodniej)
• Pomoc Techniczna – 0,5 mld euro (wsparcie dla instytucji wdrażających fundusze UE)
• Program dotyczący sprawiedliwej transformacji – 4,4 mld euro (pomoc w transfor-macji dla regionów górniczych: śląskiego, małopolskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, łódzkiego i lubelskiego)
• Program Pomoc Żywnościowa – 0,2 mld euro
• Program Ryby – 0,5 mld euro
• programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – 0,56 mld euro.

Nazwy programów krajowych nie są jeszcze ustalone. Programy będą miały podobny zakres tematyczny do tych, które znamy z perspektywy 2014-2020, dlatego w powyższym zestawieniu użyto nazw dotychczasowych programów.

Podzielone zostały także fundusze na programy regionalne:

• dolnośląskie – 870 mln euro
• kujawsko-pomorskie – 1,475 mld euro
• lubelskie – 1,768 mld euro
• lubuskie – 736 mln euro
• łódzkie – 1,631 mld euro
• małopolskie – 1,541 mld euro
• mazowieckie – 1,67 mld euro
• opolskie – 763 mln euro
• podkarpackie – 1,661 mld euro
• podlaskie – 992 mln euro
• pomorskie – 1,129 mld euro
• śląskie – 2,365 mld euro
• świętokrzyskie – 1,106 mld euro
• warmińsko-mazurskie – 1,228 mld euro
• wielkopolskie – 1,070 mld euro
• zachodniopomorskie – 1,311 mld euro.

Pieniądze na programy regionalne podzielono według algorytmu opartego na kryteriach uwzględniających między innymi liczbę ludności i PKB na mieszkańca. 75% środków zostało już podzielonych, a 25% przeznaczono na rezerwę programową do podziału na późniejszym etapie programowania w czasie negocjacji kontraktu programowego.

Dodatkowo sześć regionów (śląskie, łódzkie, małopolskie, lubelskie, dolnośląskie i wielkopolskie) otrzyma 4,4 mld euro z funduszu sprawiedliwej transformacji i polityki spójności (3,8 mld euro z FST + 560 mln euro z polityki spójności). Program dla Polski Wschodniej będzie obejmował sześć regionów – lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie oraz, co jest nowością w tej perspektywie, mazowieckie (bez Warszawy i 9 otaczających ją powiatów).

Projekt Umowy Partnerstwa oraz formularz rejestracyjny dla udziału w konsultacjach dostępne na stronie funduszeeuropejskie.gov.pl. Po przyjęciu Umowy Partnerstwa przez rząd i projektów programów regionalnych przez zarządy województw odbędą się formalne negocjacje programów i Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską.