Tomasz Augustyn
W Europie rośnie świadomość potrzeby zdolności do adekwatnego odpowiadania na zagrożenia i wyzwania dla zbiorowego bezpieczeństwa. Dyskusja ta nie omija tradycyjnie pacyfistycznie usposobionych społeczeństw nordyckich.
Zdolność UE do radzenia sobie z kryzysami wewnętrznymi i promowania swoich interesów na całym świecie była kluczowym tematem dyskusji w ciągu ostatniej dekady. Autonomia strategiczna stała się zbiorczym terminem dyskusji na temat tego, w jaki sposób UE może zabezpieczyć podstawy integracji europejskiej, a także stać się skuteczniejszym graczem na arenie międzynarodowej. Dyskusja rozpoczęła się w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa, ale rozrosła się do coraz większej liczby obszarów polityki, takich jak polityka przemysłowa, zielona transformacja, technologia, handel, zdrowie i euro. Rozwój sytuacji przyspieszył podczas pandemii COVID-19, kiedy UE uruchomiła wspólny pakiet ratunkowy o historycznych rozmiarach związany z kilkoma z tych obszarów. Antologia tekstów opublikowana przez Szwedzki Instytut Studiów nad Polityką Europejską (SIEPS) wyjaśnia i analizuje, w jaki sposób Dania, Finlandia i Szwecja postrzegają strategiczną autonomię, jakie podobieństwa i różnice istnieją między postawami tych krajów oraz jak postrzegają one swoją i UE rolę w spolaryzowanym świecie.
Dla nordyckich krajów UE dyskusja i wizja europejskiej autonomii strategicznej były skomplikowane. Dania, Finlandia i Szwecja są oddanymi przyjaciółmi wolnego handlu i surowego prawa konkurencji, a jednocześnie sceptycznie podchodzą do zwiększonej koordynacji i pogłębienia europejskich struktur obronnych. Często niełatwo wpisuje się to w wysokie ambicje Komisji, na przykład w zakresie polityki przemysłowej.
W antologii szwedzkiego ośrodka badawczego autorzy z Danii, Finlandii i Szwecji opisują, w jaki sposób rządy poszczególnych krajów postrzegają główne elementy strategicznej autonomii i jej treść polityczną. Na podstawie wywiadów z urzędnikami państwowymi i oficjalnych dokumentów autorzy opisują, jak różne kraje postrzegają zmiany w otoczeniu biznesowym i jak wpływają one na współpracę UE. Opisuje również, w jaki sposób rozumiane jest to, że interesy własnego kraju są zgodne z propozycjami mającymi na celu wzmocnienie europejskiej autonomii strategicznej.
Dokument dostępny jest pod adresem: https://www.sieps.se/en/publications/2021/strategic-autonomy–views-from-the-north/