Tomasz Augustyn
Partnerstwo publiczno – prywatne pozostaje w powijakach. To jedna z potencjalnych ścieżek wzmocnienia zasobów infrastrukturalnych kraju, których nie potrafimy wykorzystać.
W grudniu 2008 roku weszła w życie ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym określająca zasady współpracy podmiotu publicznego i partnera prywatnego w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, którego przedmiotem jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.
Inwestycje podejmowane przez samorządy z partnerami prywatnymi wciąż odgrywa jednak marginalną rolę wśród wszystkich realizowanych inwestycji finansowanych ze środków publicznych. Na przełomie ostatnich lat najwięcej liczbowo przedsięwzięć realizowano w obszarze infrastruktury transportowej, sportu i turystyki oraz efektywności energetycznej. Pod względem wartości inwestycji prym wiodły inwestycje telekomunikacyjne oraz projekty związane z gospodarką odpadami. Podobnie wygląda sytuacja w odniesieniu do planowanych projektów. Aktualnie wszczęte postępowania PPP wskazują, że na czele wciąż pozostają wskazane wcześniej sektory branżowe. Próżno na przykład szukać w Polsce tego rodzaju projektów drogowych.
Aktualnie baza potencjalnych projektów w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego obejmuje 5 przedsięwzięć z obszaru województwa zachodniopomorskiego. Ujęto w niej inwestycje znajdujące się w fazie przygotowania, począwszy od etapu wyboru doradców, oceny efektywności i kolejnych.
W bazie znalazł się projekt miasta Szczecin dotyczący budowa Centrum Przesiadkowego z parkingiem kubaturowym oraz obiektem wielofunkcyjnym na Placu Zawiszy Czarnego w Szczecinie. Miasto Koszalin planuje dokonanie w tym trybie modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej za ponad 45 milionów złotych. Powiat koszaliński pilotuje projekt budowy Domów Pomocy Społecznej wraz z systemami usprawniającymi ich zarządzanie, z kolei w Wałczu przygotowywane jest działanie polegające na budowie oraz utrzymanie letnie i zimowe wybranych dróg lokalnych wraz z infrastrukturą podziemną (kanalizacją deszczową). W całym kraju w przygotowaniu jest 69 projektów, dla których przewidziano ten format finansowania. Większość pilotują lokalne samorządy, są jednak projekty, w których wiodącą role odgrywa administracja rządowa (w województwie zachodniopomorskim dotyczy to budowy i utrzymania archiwów państwowych, w Gdyni – budowy Portu Zewnętrznego, w Warszawie budowy siedziby Urzędu Statystycznego, w Gorzowie Wielkopolskim – wielopoziomowego parkingu przy Lubuskim Urzędzie Wojewódzkim), Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie a także samorządowe instytucje kultury.
Od lat partnerstwo publiczno-prywatne w Polsce rozwija się głownie dzięki zaangażowaniu samorządów. Abstrahując od potencjalnie większych możliwości samorządów w tym zakresie ich udział w rynku PPP, liczony łącznie z jednostkami z nimi związanymi, stanowi prawie 90% wszystkich umów zawartych i realizowanych we współpracy z partnerami prywatnymi. W tym kontekście samorządy z liczbą 120 aktywnych umów wykazują zdecydowanie większe zaangażowanie w porównaniu z innymi podmiotami (niepowiązanymi z samorządami), np. organami centralnej administracji rządowej, które zawarły 7 tego typu umów. Samorządy zawarły najwięcej umów przy zastosowaniu formuły PPP i wykazują blisko 90% udział w tym rynku.
Przystąpienie do nowego okresu programowania wydatkowania środków unijnych, jak też analiza sytuacji pandemicznej i jej wpływu na rozwój kraju i poszczególnych regionów to właściwy moment na refleksję nad wykorzystaniem i zaniedbaniami w sferze PPP. Śmiało można postawić tezę, że region, który będzie miał determinację, by systemowo wesprzeć stosowanie tego instrumentu może liczyć na wzmocnienie pozycji konkurencyjnej w skali kraju. Skoro istnieją odpowiednie przepisy i mechanizmy kontroli, to przy wsparciu państwa można chyba uzyskać na tym polu zdecydowanie więcej niż dotychczas. Być może dla wielu samorządów pozbawionych własnych źródeł postępowania będzie to jedyna dostępna ścieżka realizacji ważnych społecznie przedsięwzięć. Trzeba otoczyć je wsparciem i zachętą.