Tomasz Augustyn
Państwo wspiera tereny pograniczne…. ale nie po tej stronie kraju.
Według teorii regionalizmu tereny przygraniczne ze swej istoty narażone są na barieery rozwojiwe. Wybuch wojny, napaść Rosji na Ukrainę spowodowały perturbacje w całej Europie, ale w szczególnym stopniu ucierpiały regiony i powiaty przy granicy z Ukrainą oraz powiaty, które leżą przy granicy z Białorusią i Rosją. Te granice stały się absolutnymi barierami rozwoju.
Zakończyły się konsultacyje projektu programu rozwoju północno-wschodnich obszarów przygranicznych. Jego celem jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz rozwój społeczno-gospodarczy terenów, które zostały szczególnie dotknięte sytuacją za naszą wschodnią granicą. Idea programu jest taka, by pieniądze trafiały na te inwestycje, które z uwagi na kryteria programów unijnych, nie miały szans na realizację z środków europejskich.
Projekt dotyczy obszaru czterech województwa: warmińsko-mazurskiego, podkarpackiego, lubelskiego i podlaskiego. W wyniku konsultacji programu z samorządowcami zwiększył się jego obszar wsparcia. Program obejmie swoim zasięgiem 25 powiatów Łącznie to 185 gmin, w tym cztery miasta na prawach powiatu – Suwałki, Przemyśl, Biała Podlaska i Chełm. Otrzymają one dodatkowe dofinansowanie na rozwój. Trafi do nich po 125 mln zł w formie dotacji z rezerwy celowej budżetu państwa. Na realizację wspacia w tym roku przygotowano pierwsze 100 mln złotych
W „Rządowym programie rozwoju północno-wschodnich obszarów przygranicznych na lata 2024-2030” wyznaczone zostały cztery podstawowe działania do objęcia wsparciem. Są to:
– Poprawa transportowej infrastruktury drogowej oraz infrastruktury towarzyszącej i poprawa bezpieczeństwa drogowego (remont odcinków dróg powiatowych i gminnych, budowa nowych odcinków dróg powiatowych i gminnych, remont lub budowa ścieżek rowerowych oraz ciągów pieszych i chodników zlokalizowanych wzdłuż dróg gminnych i powiatowych, budowa ogólnodostępnych parkingów naziemnych dla pojazdów osobowych, zlokalizowanych przy remontowanych lub budowanych drogach powiatowych i gminnych lub służących ogólnym potrzebom mieszkańców, tworzenie miejsc postojowych dla rowerów)
– Zielona i niebieska infrastruktura dla ochrony środowiska naturalnego (projektowanie, budowa lub modernizacja instalacji wodnokanalizacyjnych na rzecz ochrony walorów środowiskowych JST z obszaru wskazanego w Programie, zazielenianie obszarów i zwiększanie powierzchni biologicznie czynnych w miastach)
– Stworzenie warunków do rozwoju zrównoważonej turystyki w oparciu o endogeniczne potencjały (remont, budowa nowych lub rozbudowa istniejących turystycznych szlaków rowerowych i pieszych wraz z ich infrastrukturą towarzyszącą, ogólnodostępne punkty widokowe, tworzenie zielonych parkingów przy obiektach zabytkowych udostępnionych do zwiedzania lub stanowiących lokalną atrakcję turystyczną, tworzenie punktów informacji turystycznej)
– Działania służące poprawie stanu infrastruktury edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej (wsparcie dla oddziałów przedszkolnych, szkolnych w zakresie remontu obiektów i pomieszczeń, a także dostosowania ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, współfinansowanie zatrudnienia asystenta ukraińskiego lub białoruskiego dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi lub nieposługujących się językiem polskim, współfinansowanie zapewnienia pomocy psychologicznej w szkole dla uczniów ukraińskich i białoruskich nieposługujących się językiem polskim, wsparcie dla podmiotów leczniczych oferujących świadczenia POZ w zakresie usług objętych kontraktami z Narodowym Funduszem Zdrowia w zakresie remontu lub przebudowy obiektów i pomieszczeń oraz dostosowania ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, wsparcie Domów Pomocy Społecznej w zakresie remontu obiektów i pomieszczeń oraz dostosowania ich do potrzeb osób z niepełnosprawnościami)
Inwestycje, które mogą uzyskać dofinansowanie to mała infrastruktura transportowa (drogi, chodniki, skrzyżowania, ścieżki rowerowe poprawiające bezpieczeństwo ruchu), infrastruktura społeczna (remonty i doposażenie przychodni, przedszkoli, szkół), wodociągi i kanalizacja oraz turystyka. Maksymalna kwota dofinansowania w ramach jednego wniosku wynosi 2 mln zł. Jeden samorząd będzie mógł otrzymać dotacje na realizację maksymalnie dwóch zadań inwestycyjnych. Nabory będą ogłaszać wojewodowie.
Źródłem finansowania realizacji programu będą pieniądze z rezerwy celowej budżetu państwa w wysokości 500 mln złotych, z czego każde z województw otrzyma po 125 mln złotych. Maksymalna kwota dofinansowania w ramach jednego wniosku wynosi 2 mln złotych. Jeden samorząd może otrzymać dotacje na realizację maksymalnie dwóch zadań inwestycyjnych.
Na Warmii i Mazurach z programu może skorzystać 5 powiatów: braniewski, bartoszycki, gołdapski, węgorzewski i kętrzyński. Bezrobocie w tych powiatach znów zbliża się do 20 proc. Następuje migracja mieszkańców, którzy szukają pracy w innych miejscach Polski i Europy. Firmy, po tym jak wprowadzono sankcje na Białoruś i Rosję, upadały z dnia na dzień. W województwie lubeksjim rządowym wsparciem mają zostać objęte powiaty: bialski, włodawski, chełmski, hrubieszowski, tomaszowski oraz miasta na prawach powiatu: Biała Podlaska i Chełm. Do pięciu podlaskich powiatów – augustowskiego, sokólskiego, białostockiego, hajnowskiego i siemiatyckiego – trafi 125 milionów złotych.