Jesteśmy mieszkańcami Polski, ale też naszych małych ojczyzn – regionalnych i lokalnych. Obserwujemy przy tym duże zróżnicowanie stopnia rozwoju społecznego i gospodarczego poszczególnych regionów. Dysproporcje te mają często charakter strukturalny i wynikają z peryferyjnego położenia, złych warunków klimatycznych, niekorzystnego położenia geograficznego, niedostatecznie rozwiniętej infrastruktury, niekorzystnej struktury gospodarki (z dużym udziałem mało efektywnego rolnictwa), niedostatecznie wykwalifikowanej siły roboczej, czy też różnego stopnia przystosowywania do zmieniających się warunków, np. toczącego się procesu transformacji. Rodzi to potrzebę prowadzenia polityki regionalnej. Realizowana jest ona na poziomie kraju, ma także swoje odpowiedniki w postaci polityki Unii Europejskiej, a także instytucji i działań o charakterze regionalnym.

W skali województwa polityka regionalna skupia się w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego – istnieniu województw samorządowych zarządzanych przez sejmik województwa, powoływanego przez niego marszałka oraz struktury Urzędu Marszałkowskiego. Do podstawowych zadań samorządu województwa należą sprawy z zakresu:

  1. edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego;
  2. promocji i ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej i polityki prorodzinnej;
  3. kultury i ochrony jej dóbr;
  4. modernizacji terenów wiejskich i ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej;
  5. zagospodarowania przestrzennego;
  6. transportu zbiorowego i dróg publicznych;
  7. kultury fizycznej i turystyki;
  8. ochrony praw konsumentów;
  9. bezpieczeństwa publicznego i obronność;
  10. przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy.

Posiadając osobowość prawną samorząd województwa dysponuje mieniem wojewódzkim oraz prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu. Mimo iż osoby zamieszkujące na terenie województwa tworzą aż trzy odrębne wspólnoty samorządowe, tj. samorząd gminny, samorząd powiatowy oraz samorząd województwa, każda z nich funkcjonuje samodzielnie i niezależnie, a ich samodzielność podlega ochronie prawnej.

Krajowa polityka regionalna służy kompleksowemu traktowaniu regionów jako przedmiotu oddziaływań poszczególnych dziedzin polityki społeczno-ekonomicznej i koordynacji tych oddziaływań wobec poszczególnych regionów, a przy tym uwzględnia w polityce społeczno-ekonomicznej państwa niejednolitości warunków naturalnych, gospodarczych, demograficznych i społecznych na poszczególnych obszarach kraju. Należy przez to pojęcie rozumieć wszystkie działania zarówno władz państwowych (centralnych i terytorialnych), jak i podmiotów gospodarczych oraz innych organizacji czy instytucji, których przedmiotem jest rozwój gospodarczo‐społeczny regionów, w tym wzrost potencjału gospodarczego, rozwój społeczny, postęp techniczny i technologiczny oraz dbałość o środowisko z uwzględnieniem ładu przestrzennego danego terytorium.

W skali Unii Europejskiej głównym celem polityki regionalnej, zwanej również polityką spójności, jest przeciwdziałanie nierównościom terytorialnym, społecznym i gospodarczym między różnymi regionami UE. Polityka regionalna obejmuje wszystkie regiony i miasta Unii Europejskiej, a jej zadaniem jest wspieranie tworzenia miejsc pracy, pobudzanie konkurencyjności przedsiębiorstw, stymulowanie wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju oraz poprawa jakości życia obywateli. Europejska polityka regionalna finansowana jest gównie w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Funduszu Spójności. Wraz z Europejskim Funduszem Społecznym, Europejskim Funduszem Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskim Funduszem Morskim i Rybackim stanowią one europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne. Fundusze te zapewniają wsparcie, które może wywierać rzeczywisty wpływ na życie ludzi w regionach UE.