Tomasz Augustyn

Jakie znaczenie dla regionalnych rynków kolejowych ma kolej aglomeracyjna?

Przez całą minioną dekadę na Pomorzu Zachodnim z oferty kolei w ciągu roku korzystało łącznie 9 – 10 milionów pasażerów. W roku 2020 koleje przewiozły w województwie zachodniopomorskim 6,3 miliona pasażerów. To wielkości porównywalne z województwem kujawsko – pomorskim (5,9 miliona), znacznie więcej niż w każdym regionie Polski wschodniej (1,6 miliona na Podlasiu, po 2,9 miliona na Podkarpaciu i Lubelszczyźnie oraz 3,2 miliona na Warmii i Mazurach), ale mniej niż regionach z nasileniem przewozów wewnątrz metropolii (16,2 milionów na Śląsku, 37,3 milionów w województwie pomorskim, czy 67,4 milionów w mazowieckim). Różnice w korzystaniu z kolei dalekobieżnych, regionalnych i aglomeracyjnych pomiędzy poszczególnymi województwami wynoszą nawet 20 punktów procentowych. Właśnie w województwie zachodniopomorskim, ale także w podlaskim, warmińsko-mazurskim, łódzkim, lubelskim, udział przewoźników dalekobieżnych w ogóle przejazdów należał do najwyższych, najniższy z kolei charakteryzuje województwa pomorskie, dolnośląskie, mazowieckie i śląskie.

W przypadku przejazdów regionalnych i aglomeracyjnych podstawowe znaczenie ma oferta przewozowa oraz partycypacja samorządów terytorialnych. Na przestrzeni ostatnich lat zaobserwowane zostały istotne wzrosty u przewoźników regionalnych. W województwie dolnośląskim udział w rynku przewoźnika regionalnego – Kolei Dolnośląskich – rósł systematycznie i w 2020 r. przekroczył 50% udziałów w rynku lokalnym. Analogiczna sytuacja ma miejsce w województwie łódzkim – Łódzka Kolej Aglomeracyjna w 2020 roku przewiozła 55% wszystkich pasażerów odprawionych w województwie, a zaczynała w 2014 roku od udziału w rynku na poziomie 5,6%. Na znaczeniu zyskują przewoźnicy, którzy funkcjonują w obrębie dużych aglomeracji. W województwach z mniejszą liczbą mieszkańców oraz mniejszym potencjałem infrastrukturalnym oferta przewozowa jest mniejsza i ograniczona zazwyczaj do jednego dominującego przewoźnika.

Udział przewozów dalekobieżnych oraz regionalnych i aglomeracyjnych według liczby pasażerów w województwie zachodniopomorskim

Źródło: Urząd Transportu Kolejowego

Liczba pasażerów (w mln) oraz udział (%) przewoźników regionalnych i aglomeracyjnych w województwie zachodniopomorskim

Źródło: Urząd Transportu Kolejowego

Trend w rozwoju kolei pasażerskiej w Polsce w ciągu ostatnich 11 lat – biorąc pod uwagę liczbę przewiezionych pasażerów – scharakteryzować można jako powolny, ale stabilny wzrost, który został gwałtownie przerwany globalną pandemią koronawirusa. Od 2010 r. do 2019 r. liczba pasażerów kolei wzrosła z 261,5 mln do 335,9 mln (+28,5%). W 2020 roku liczba pasażerów w kraju wyniosła 209,4 mln, co w stosunku do 2019 roku oznaczało spadek o 37,7%. Spadła tez wartość wskaźnika wykorzystania kolei na 1 mieszkańca, który w 2020 roku wyniósł w województwie zachodniopomorskim 3,7, podczas  gdy w Polsce 5,5. W porównaniu z 2019 rokiem odnotowano  spadek o 3,2. Odnotowany spadek liczby pasażerów i wskaźnika wykorzystania miał związek z pandemią korona wirusa.