Tomasz Augustyn

Wpływ na duński sektor energetyczny unijnych pakietów sankcji energetycznych nałożonych na Rosję był stosunkowo niewielki.

W raporcie pt. „Energy Without Russia The Consequences of the Ukraine war and the EU Sanctions on the Energy Sector in Europe” (Energia bez Rosji. Konsekwencje wojny ukraińskiej i sankcji UE na sektor energetyczny w Europie) Izabela Surwillo i Veronika Slakaityte, analityczki Danish Institute for International Studies, dokonują oceny wpływu kryzysu energetycznego na Danię. Zgłębiają specyfikę duńskiego sektora energetycznego analizując sytuację tamtejszego rynku energii przed wojną na Ukrainie w 2022 r., krótko- i długoterminowe reakcje polityczne po jej wybuchu, wpływ konfliktu oraz sankcje energetyczne w sprawie krajowego sektora energetycznego Danii i jego dostosowania do celów klimatycznych UE.

W ocenie badaczek w porównaniu z wieloma innymi państwami członkowskimi UE Dania stanęła przed mniejszymi wyzwaniami związanymi z dywersyfikacją importu energii z Rosji. Przed rosyjską agresją na Ukrainę w lutym 2022 r. i późniejszym kryzysem energetycznym całkowite uzależnienie Danii od importu rosyjskiej energii wynosiło 21,1%, czyli poniżej średniej UE (24,4%). Warto zauważyć, że Dania miała również jeden z najniższych w UE poziomów zależności od importu gazu – zaledwie 4% jej całkowitego zużycia energii pokrywane było przez gaz rosyjski. Co więcej, silny sektor energetyki wiatrowej Danii w połączeniu z krajowymi zasobami paliw kopalnych (w tym przemysłem naftowym i gazowym) przełożył się na wysoki poziom samowystarczalności, który w 2022 r. wyniósł 60%.

Dzięki znaczącym inwestycjom w energię odnawialną, wysokim wskaźnikom efektywności energetycznej i stosunkowo niskoemisyjnej gospodarce, Dania od lat jest regionalnym liderem transformacji energetycznej. Otoczona Morzem Bałtyckim i Morzem Północnym Dania wykorzystała sprzyjające warunki meteorologiczne do wytwarzania energii wiatrowej, przy czym ponad połowa krajowej produkcji energii elektrycznej pochodzi obecnie z wiatru. Krajowe wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego, choć straciło na znaczeniu, również odegrało ważną rolę. Od lat 70. Dania była w dużym stopniu uzależniona od ropy naftowej i gazu ziemnego, które systematycznie wydobywano z duńskiego obszaru Morza Północnego. Wielkość wydobycia znacznie spadła od szczytowego poziomu w 2005 r., kiedy Dania produkowała 289 163 baryłek ropy dziennie i 11,7 mld m3 gazu ziemnego rocznie. Dzięki temu ten mały skandynawski kraj był nie tylko w pełni samowystarczalny, ale także pełnił w latach 1997–2018 rolę eksportera netto ropy i gazu. Starzejąca się infrastruktura i stopniowe wyczerpywanie się złóż ropy i gazu doprowadziły do znacznie obniżenia wolumenu wydobycia. Własna produkcja ropy naftowej pokrywa obecnie 53%, a gaz ziemny około 70% zapotrzebowania kraju. Niemniej historycznie znacząca i rozwijająca się energia wiatrowa w połączeniu z dostępem do krajowych zasobów paliw kopalnych zapewniła Danii wysoki poziom samowystarczalności na przestrzeni lat. Pomogło to Danii zminimalizować skutki unijnych sankcji energetycznych nałożonych na Rosję w 2022 roku.

Dania, która chce być jednym z liderów zrównoważonej transformacji energetycznej w Europie, nie zmieniła w 2022 r. głównego kursu polityki energetycznej. Geopolityczne konsekwencje wojny jeszcze bardziej przyspieszyły wdrażanie niskoemisyjnych technologii energetycznych. W odpowiedzi na trwający kryzys energetyczny kraj wdrożył różne środki mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię i poprawę efektywności zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Ze względu na specyfikę miksu energetycznego i niewielką zależność od importu bezpośrednie skutki kryzysu energetycznego w Danii były ograniczone. Pewną rolę odegrały bardziej rygorystyczne środki w zakresie oszczędzania energii, sprzyjające warunki meteorologiczne i zmniejszone zużycie paliw kopalnych w krajowej produkcji energii w 2022 r. W związku z tym główne skutki kryzysu – choć mniej oczywiste – wynikają z wzajemnych powiązań rynków energii i ogólnego kryzysu kosztów utrzymania w całej Europie.

Podczas gdy wiele innych państw UE musiało przekierować duże zasoby, aby szybko zdywersyfikować import energii z Rosji, duńskie dążenie do bezpieczeństwa energetycznego w dalszym ciągu opiera się na zwiększaniu samowystarczalności. Pomimo wyniszczającego kryzysu energetycznego Dania niezachwianie realizuje swój program transformacji ekologicznej i długoterminowe cele w zakresie dekarbonizacji. W miarę jak kraj postępuje w realizacji ambitnych, wielkoskalowych projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii, rozwój nowych technologii i zmieniający się krajobraz międzynarodowych rynków energii będą w nadchodzących dziesięcioleciach w dalszym ciągu kształtować politykę energetyczną Danii.

Raport dostępny jest