Tomasz Augustyn
Wkrótce rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli z wnioskiem wystąpi odpowiednia liczba osób powyżej 60. roku życia.
Senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przyjęła bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa, uchwaloną przez Sejm na podstawie dwóch projektów poselskich. Po zmianach rady seniorów będą mogły być powoływane nie tylko na poziomie gminnym jak do tej pory, ale także na szczeblu powiatowym i wojewódzkim. Joanna Jeleniewska, wicedyrektor Departamentu Polityki Senioralnej w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, która omawiała regulację na posiedzeniu Komisji, podkreśliła, że stanowi ona odpowiedź na oczekiwania społeczne. Uwagi do ustawy zgłosiło senackie Biuro Legislacyjne. Potrzebę wprowadzenia zmian sugerował też Związek Powiatów Polskich, który opowiedział się za fakultatywnym a nie obligatoryjnym powoływaniem rad seniorów na poziomie powiatów i województw.
Rada seniorów to ciało kolegialne o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym, którego głównym celem jest wsparcie rady gminy w realizacji zadań skierowanych wobec osób starszych. Zgodnie z nowymi przepisami rada gminy będzie zobligowana do utworzenia rady seniorów, jeżeli – w zależności od liczby mieszkańców gminy – z wnioskiem wystąpi określona liczba osób powyżej 60. roku życia. W gminie do 20 000 mieszkańców – co najmniej 50 lub w gminie powyżej 20 000 mieszkańców – co najmniej 100 mieszkańców tej gminy. Rada gminy będzie zobligowana do rozpatrzenia wniosku o powołanie rady seniorów w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego złożenia. W przypadku jego odrzucenia kolejny wniosek może zostać złożony przez ten sam podmiot nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia odrzucenia poprzedniego wniosku. Rada powiatu będzie zobowiązana do utworzenia powiatowej rady seniorów, na wniosek co najmniej 150 mieszkańców tego powiatu, z których każdy ukończył 60 lat, w powiecie, w którym liczba mieszkańców nie przekracza 100 000 oraz co najmniej 250 mieszkańców tego powiatu, z których każdy ukończył 60 lat w powiecie powyżej 100 000 mieszkańców. Z kolei sejmik województwa będzie miał za zadanie utworzenie wojewódzkiej rady seniorów na wniosek co najmniej 500 mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat, w województwie do 2 mln mieszkańców, a w województwie powyżej 2 mln mieszkańców – na wniosek co najmniej 800 mieszkańców, z których każdy ukończył 60 lat.
Badania funkcjonowania rad seniorów w Polsce przeprowadziła Emilia Lewicka-Kalka z Akademii Nauk Stosowanych w Pile Najwięcej rad seniorów powstało w województwach Mazowieckim i Śląskim, a najmniej w Podlaskim, Warmińsko-Mazurskim oraz Świętokrzyskim. Przeważają gminy miejskie. Z inicjatywy seniorów zaistniało rad 30 proc., a w 64 proc. inicjatorami byli przedstawiciele lokalnego samorządu, czego nie należy przyjmować z nadmiernym entuzjazmem, bowiem jak mówi dziennikarzowi wielu działaczy senioralnych, część rad została powołana przez niektórych wójtów w tak dobranym układzie personalnym, żeby formalnie istniały, ale do niczego się nie wtrącały. W 18 proc. przypadkach samorządy wynalazły jakieś niezakwestionowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową ścieżki księgowe na pomoc finansową swoim radom, ale 78 proc. rad nie ma pieniędzy nawet na znaczek pocztowy.