Tomasz Augustyn
Ministerstwo Infrastruktury prowadzi konsultacje projektu Krajowego Programu Żeglugowego do 2030 roku. Stawka jego realizacji jest wzmocnienie zalecza transportowego, w szczególności dla Odrzańskiej Drogi Wodnej i portów Pomorza Zachodniego.
Krajowy Program Żeglugowy do roku 2030 określa zadania o charakterze inwestycyjnym i sektorowym w perspektywie krótkookresowej. To dokument o charakterze operacyjno-wdrożeniowym. Jest on programem rozwoju, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U.z 2006 r. 227 poz. 1057, z późn. zm.). Program jest dokumentem o charakterze operacyjno-wdrożeniowym dla realizacji celów określonych w: – średniookresowej strategii rozwoju kraju – Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), – sektorowej strategii rozwoju – Strategia Zrównoważonego Rozwoju Transportu do 2030 r. Resort zaprasza do udziału w konsultacjach publicznych dokumentu, które potrwają do 19 stycznia 2022 roku.
W dniu 6 marca 2017 r. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej podpisał akt ratyfikacji Europejskiego Porozumienia w sprawie Głównych Śródlądowych Dróg Wodnych o Znaczeniu Międzynarodowym (AGN). Na jego mocy Polska zobowiązuje się do zapewnienia, na wymienionych w porozumieniu 8 drogach wodnych, warunków nawigacyjnych odpowiednich dla śródlądowych dróg wodnych o znaczeniu międzynarodowym, tzw. klasy „E”, odpowiadającej co najmniej IV klasie żeglowności. Spośród wszystkich dróg wodnych w Polsce obecnie tyko ok. 100 km odcinek Odrzańskiej Drogi Wodnej, łączący Zespół Portów Morskich Szczecin i Świnoujście z drogami wodnymi Europy Zachodniej, jest uwzględniony w sieci bazowej TEN-T, w korytarzu Morze Północne – Bałtyk.
Optymalne wykorzystanie potencjału śródlądowych dróg wodnych jest także zbieżne z zapisami Strategii Zrównoważonej i Inteligentnej Mobilności (Sustainable and Smart Mobility Strategy) do roku 2050 (Inicjatywa Nowego Zielonego Ładu). Celem strategii jest znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do 2050 r. oraz przeniesienie znaczącej części transportu na gałęzie niskoemisyjne. Śródlądowe drogi wodne i porty wspierają zieloną logistykę i zmieniają obraz sektora transportu m.in. poprzez rozwijanie infrastruktury paliw alternatywnych. Według strategii ograniczeniu ma ulec 90% emisji gazów cieplarnianych (GHG) związanych z transportem. Strategia określa jeden z celów dla transportu wodnego śródlądowego: Transport z wykorzystaniem śródlądowych dróg wodnych i żeglugi morskiej bliskiego zasięgu zwiększy się do 2030 r. o 25%, a do 2050 r. – o 50%.
Celem konsultowanego właśnie KPŻ2030 jest przywrócenie warunków dla niezawodnego i efektywnego transportu wodnego śródlądowego na głównych śródlądowych drogach wodnych w Polsce. Realizacja KPŻ2030 zostanie osiągnięta poprzez trzy cele szczegółowe.
Cel szczegółowy 1 dotyczy zapewnienia Dobrych Warunków Nawigacyjnych. Ich osiągnięciu służyć ma odbudowa infrastruktury liniowej, tj. zabudowy regulacyjnej na odcinku Odry granicznej (w tym realizacja projektów inwestycyjnych umożliwiających pracę lodołamaczy) oraz zapewnienie stabilnej głębokości tranzytowej, dokończenie inwestycji na stopniach wodnych na Odrzańskiej Drodze Wodnej, w zakresie infrastruktury transportowej oraz w zakresie poprawy bezpieczeństwa i odporności na zmiany klimatu, odbudowa zabudowy regulacyjnej na Drodze Wodnej Rzeki Wisły (DWW) oraz na ODW (modernizacji Kanału Gliwickiego), aktualizacja wskaźnika określającego parametr Wysokiej Wody Żeglownej na DWW i na ODW a w konsekwencji weryfikacja określonych obecnie prześwitów pod infrastrukturą
Cel szczegółowy 2 poświęcony jest rozwojowi rynku w sektorze transportu wodnego śródlądowego. W odniesieniu do ODW aktualnie dostępne analizy potwierdziły zasadność rozwoju funkcji portowych we wszystkich 6 lokalizacjach wskazanych w AGN, tj. Gliwice, Kędzierzyn-Koźle, Wrocław, Kostrzyn nad Odrą, Szczecin, Świnoujście. Dodatkowymi rejonami dogodnymi dla lokalizacji punktów przeładunkowych na są: Chorula, Opole Groszowice, Opole, Oława, Malczyce, Ścinawa, Głogów, Nowa Sól, Cigacice, Krosno Odrzańskie, Słubice, Gryfino i Police. Analizy transportowe wskazują, że w celu optymalizacji dostępu do transportu wodnego śródlądowego powinny działać wszystkie porty śródlądowe w lokalizacjach określonych w AGN, tj. Świnoujście, Szczecin, Kostrzyn nad Odrą, Wrocław, Kędzierzyn-Koźle Gliwice, Gdańsk, Elbląg, Bydgoszcz i Warszawa. Ponadto powinny funkcjonować dodatkowe węzły transportowe (porty lub punkty przeładunkowe).
Cel szczegółowy 3 skupia się na rozwoju partnerstwa na rzecz zrównoważonego rozwoju dróg wodnych. Zakres interwencji KPŻ2030 odnosi się do polskich odcinków międzynarodowych dróg wodnych wskazanych w Porozumieniu AGN, tj.: – E30 – ODW, odcinek od Gliwic do portów morskich Szczecin i Świnoujście, – E40 – DWW na odcinku Gdańsk-Toruń, – E70 – połączenie Odra-Wisła oraz połączenie Wisła-Zalew Wiślany. Najważniejsze działania przypisane do tego celu to m.in.:
– opracowanie analizy i ekspertyz w zakresie zrównoważonego rozwoju dróg wodnych i infrastruktury funkcjonalnie powiązanej, w szczególności analiz środowiskowych, technicznych i ekonomicznych,
– wsparcie w przygotowaniu Programu Rozwoju Odrzańskiej Drogi Wodnej oraz Programu Rozwoju Drogi Wodnej Rzeki Wisły oraz podjęcie działań na rzecz opracowania koncepcji zagospodarowania polskiego odcinka drogi wodnej E70,
– partnerstwo na rzecz rozwoju dróg wodnych i ich gospodarczego wykorzystania z portami morskimi, organizacjami gospodarczymi, jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami pozarządowymi i innymi,
– działania na rzecz osiągnięcia pełnej funkcjonalności Stopnia Wodnego Malczyce,
– kontynuacja działań na rzecz budowy stopni wodnych na ODW – Lubiąż i Ścinawa, mających na celu zahamowanie procesów erozji w korycie Odry poniżej stopnia w Brzegu Dolnym oraz kontynuacja działań na rzecz budowy kolejnych stopni wodnych poniżej Ścinawy,
– kontynuacja działań na rzecz budowy stopnia wodnego na DWW – Siarzewo,
– wsparcie przygotowania dokumentacji dotyczącej działań na rzecz budowy Kanału Śląskiego i nowych połączeń śródlądowych: polskiego odcinka kanału: Dunaj-Odra, Kanału Śląskiego -Łaba oraz połączenia Warszawa-Brześć,
– działania na rzecz włączenia śródlądowych dróg wodnych w Polsce do sieci TEN-T,
– wspieranie działalności sektora B+R w zakresie wsparcia sektora żeglugi śródlądowej poprzez rozwój współpracy i platform łączących jednostki naukowe, przedstawicieli biznesu oraz sektora publicznego i administrację dróg wodnych,
– rozwój partnerstwa w zakresie projektów o charakterze transgranicznym: połączenie Dunaj-Odra-Łaba, połączenie Warszawa-Brześć, rozwój ODW (połączenie z rynkami Europy Zachodniej),
– realizacja działań informacyjno-promocyjno-edukacyjnych w obszarze żeglugi śródlądowej i promocja kształcenia w technikach żeglugi śródlądowej
Koncepcja Programu oraz informacje o warunkach udziału w jego konsultacjach dostępne są TUTAJ
